Alles over Shimano remontluchting
Elk onderdeel van een fiets heeft een doel. De functionaliteit van de remmen is waarschijnlijk het belangrijkste. Het is essentieel om te overleven; een storing op het verkeerde moment kan verwoestende gevolgen hebben. Daarom is het voordelig om te weten hoe de geïnstalleerde remunit werkt. Een regelmatige controle van de remblokken of -voeringen moet routine worden. Veelvuldig gebruik veroorzaakt natuurlijk tekenen van slijtage. Vooral bij hydraulische remsystemen kan de remwerking ook afnemen als er lucht in de remleidingen komt. Het ontluchten van het remsysteem is de remedie. Hier vind je alles wat je moet weten over het ontluchten van hydraulische schijfremmen.
1. Welke soorten remmen zijn er op een fiets?
Fietsen hebben meestal velgremmen of schijfremmen. Vaak hebben bijvoorbeeld racefietsen, trekkingfietsen of stadsfietsen vaak uitgerust met velgremmen. Wanneer de remhendel op het stuur wordt bediend, worden de remblokjes aan beide kanten tegen de velg van het wiel gedrukt. De resulterende wrijving remt de snelheid af. Velgremmen zijn lichter en meestal goedkoper dan schijfremmen. Ze zijn ook erg robuust. De velgen slijten echter door de wrijving en de hitte. De remwerking is minder in natte omstandigheden. Schijfremmen zijn gebruikelijk op moderne fietsen van alle soorten. Remschijven zijn bevestigd aan de naven van de wielen. Wanneer de remhendel wordt overgehaald, drukken twee remblokken van beide kanten op de schijven en remmen de fiets af.
Zowel velgremmen als schijfremmen zijn geïnstalleerd in verschillende werkingsmodi. De remkracht kan hydraulisch of mechanisch worden overgebracht. Hydraulische remmen moeten van tijd tot tijd worden ontlucht. Ze bevatten een gesloten vloeistofsysteem. Vooral op mountainbikes worden vaak hydraulische schijfremmen geïnstalleerd. Door de remkabels loopt minerale olie. Deze kan niet worden samengedrukt. Wanneer de rijder aan de remhendel trekt, wordt er druk uitgeoefend op de remklauw. Hierdoor drukken de remblokjes tegen de remschijf.
2. Waarom ontlucht je een rem?
Als de afname van het remvermogen wordt opgemerkt, moeten de onderdelen eerst worden gecontroleerd op slijtage. Daarna zijn er nog andere mogelijke oorzaken. Als de remelementen vuil of oververhit zijn, treden ook verliezen op. Door ze te reinigen of te laten afkoelen worden deze gebreken snel verholpen. Bij het schoonmaken van remschijven en remblokken mag er geen olie of vet op de elementen komen. Als je met je fiets lange tochten in de bergen maakt, loop je regelmatig kans op oververhitte remmen. Voordat je koopt, kun je op zoek gaan naar remblokken die thermisch zijn voorbehandeld en dus wat temperatuurbestendiger zijn. Als de rem al enige tijd in gebruik is, kan het drukpunt naar achteren verschuiven. Een aanwijzing daarvoor is dat de remhendel verder dan normaal moet worden uitgetrokken om het remmen in gang te zetten. Dit kan echter ook een indicatie zijn van versleten remblokken.
Als er inderdaad een verschuiving is in het drukpunt, dan is het duidelijk dat er lucht in het remsysteem is gekomen. De remvloeistof in de leidingen kan dan niet langer de ideale druk overbrengen nadat de remhendels zijn bediend. Je kunt remsystemen nog zo goed afdichten als je wilt, maar lucht zal na verloop van tijd toch zijn weg naar binnen vinden. Dat is niet zo erg. Zelfs onervaren hobbyisten kunnen zelfstandig Shimano schijfremmen zelf repareren en geld besparen bij de fietsenmaker. Het kost niet veel tijd. Zeker met een ontluchtingsset, ook wel bleed kit genoemd, zijn de remmen in een handomdraai weer goed afgesteld. Hij kan trouwens meerdere keren gebruikt worden, deze investering is de moeite waard. Of het nu gaat om Shimano XT, Deore, XTR, SLX of andere modellen schijfremmen, ontluchten werkt identiek.
3. Hoe vaak moet je Shimano remmen ontluchten?
Hoe vaak de remmen ontlucht moeten worden is niet duidelijk geregeld. Zodra het drukpunt sponsachtig wordt en naar achteren beweegt, is ontluchten meestal noodzakelijk. Het is niet mogelijk om precies te voorspellen hoe vaak dit het geval zal zijn. Normaal gesproken zou ontluchten niet vaker dan eens per jaar nodig moeten zijn, of zelfs minder vaak. Anders zijn verschillende afdichtingen waarschijnlijk verouderd en moeten ze door een gespecialiseerde werkplaats worden vervangen.
4. Hoe ontlucht je zelf de rem?
Snelle ontluchting
Hoewel de rem het belangrijkste is om je eigen veiligheid te waarborgen, kun je zelf je rem ontluchten zonder enige eerdere ervaring. Er zijn twee opties om zelf de remmen te ontluchten. De eerste optie van ontluchten, die hier wordt gepresenteerd, is niet zo grondig als de tweede. Aan de andere kant is het bijzonder snel. Bovendien is geen complete ontluchtingsset nodig, alleen een ontluchtingstrechter. Het beste is om de fiets in een montagestandaard te klemmen of zodanig vast te zetten dat een stevige grip gegarandeerd is. Lijn de remhendel van de te ontluchten rem horizontaal uit. Het bijbehorende wiel moet worden gedemonteerd. De opening met de ontluchtingsschroef moet het hoogste punt van het systeem worden. De schroef kan nu worden losgedraaid. De trechter wordt in deze opening gestoken. Vervolgens kan wat Shimano minerale olie in de trechter worden gedaan. De remhendel wordt nu herhaaldelijk iets aangedraaid en los gelaten. Ondertussen moet de fiets iets gekanteld worden. Luchtbellen zullen opstijgen en zichtbaar worden in de vloeistof in de trechter. Als er geen lucht meer aan de oppervlakte komt, ben je klaar.
Voorbereiding voor Volledige ventilatie
Om het remsysteem volledig te ontluchten is naast de ontluchtingsset een aantal gereedschappen nodig. Schroevendraaier, naaldtang, inbussleutel, steeksleutel en momentsleutel, en een paar vodden komen in aanmerking. Let er bij de aanschaf van de servicekit overigens op dat die bedoeld is voor het specifieke remsysteem dat ontlucht moet worden. In de meeste gevallen bevat het minerale olie, die van dezelfde fabrikant moet zijn als het remsysteem. Ontluchtingskits van Magura of Sram zijn daarom onbruikbaar voor een Shimano rem. De zuigerafdichtingen kunnen beschadigd raken door vreemde hydraulische olie.
De Shimano ontluchtingsset zou de ontluchtingstrechter, spuit, slang en oliestop moeten bevatten. Veel kits bevatten ook de minerale olie, maar niet allemaal. Schoon werk is essentieel voor het ontluchten zelf. Er mag immers geen vuil in het remsysteem komen. Het beste is om vooraf de remhendel en de remklauw schoon te maken. Een schone plaats voor het gereedschap is ook belangrijk. Tijdens het vullen komt het vaak voor dat de minerale olie overloopt of druppelt. Hiervoor moeten altijd een paar schone lappen bij de hand zijn. Als minerale olie op het frame van de fiets loopt, kan de plek worden schoongemaakt met spiritus. Andere chemicaliën zoals remmenreiniger zullen de verf aantasten. Handschoenen kun je dragen om je huid te beschermen tegen vloeistoffen en de daaruit voortvloeiende irritatie. Bij bijzonder oude modellen zijn er vereffeningsreservoirs op de remhendel gemonteerd. Voor het ontluchten moet het deksel worden verwijderd.
Volledige ventilatie in een snelle loop
- Waaier verwijderen
- Zet de remhendel horizontaal
- Remblokken verwijderen
- Duw de remzuiger helemaal naar achteren
- Druk het ontluchtingsblok in de remklauw
- Spuit klaarmaken en vullen met minerale olie
- Breng de spuit aan op de remklauw
- Verwijder de ontluchtingsschroef op de remhendel
- Schroef op trechter en vul
- Draai de ontluchtingsnippel op de remklauw iets los.
- Laat minerale olie van spuit naar trechter lopen
- De ontluchtingsschroef en de ontluchtingsnippel indraaien en sluiten.
- Ontluchtingsblok verwijderen en remblokken monteren
- Wiel monteren en remhendel weer in positie brengen
- Proefrit
Volledige ventilatie in detail
Hier moet de fiets worden vastgezet met behulp van een montagestandaard of iets dergelijks. Een tweede persoon die kan helpen bij twijfel kan geen kwaad. Verwijder het wiel van de te ontluchten rem. Net als bij de snellere versie van het ontluchten wordt de remhendel van de te ontluchten rem nu horizontaal geplaatst. De ontluchtingsschroef moet het hoogste punt in het systeem zijn. De remblokken moeten worden verwijderd. In geen geval mag er olie op de remschijven of remblokken komen.
Om het deksel te verwijderen, verwijder je eerst de veiligheidsschroef. De voeringen worden verwijderd. Druk de zuigers voorzichtig terug met behulp van het zogenaamde ontluchtingsblokje of iets anders bots. Dit zit ook in de ontluchtingsset. Het ontluchtingsblok wordt nu met de bolle kant eerst op de plaats van de remblokken, in de remklauw geplaatst. Het ontluchtingsblok kan worden vastgezet met de veiligheidsschroef. Deze houdt de zuigers op hun plaats. De spuit kan worden voorbereid door de adapter erop te draaien en vervolgens de slang met klem op de adapter te zetten. Je vindt alle onderdelen in de ontluchtingsset. De spuit kan dan gevuld worden met minerale olie. Ongeveer een kwart van de spuit moet gevuld zijn met de vloeistof. Het is vooral belangrijk dat er geen lucht in de spuit komt. Sluit daartoe na het vullen de klem op de adapter.
Plaats nu de spuit met een beetje druk op de ontluchtingsnippel op de remklauw. De ontluchtingsnippel wordt meestal beschermd door een rubberen afdekking, die vooraf verwijderd moet worden. Op de remhendel zit een expansievat. De hier gelegen ontluchtingsschroef wordt verwijderd. Deze is voorzien van een afdichtingsring die niet verloren mag gaan. De trechter kan in de opening van de ontluchtingsschroef worden geschroefd. Ongeveer een centimeter van de trechter wordt gevuld met minerale olie. De ontluchtingsnippel op de remklauw moet een kwartslag worden geopend. Hiervoor is een steeksleutel van 7 mm of een inbus nodig. Gebruik de spuit om de minerale olie in het remsysteem te voeren. De vloeistof stijgt in de trechter op de remhendel en de luchtbellen stijgen op. De inhoud van de spuit mag niet helemaal leeglopen. Het is belangrijk om door deze stap geen nieuwe lucht in het systeem te brengen.
Een blik in de trechter leert of de minerale olie nog goed is. Als het een andere kleur heeft dan de nieuwe vloeistof of als er vreemde stoffen in zitten, moet het in de trechter worden opgevangen en afgevoerd. Om het remsysteem volledig te ontluchten kan de spuit met olie worden volgezogen en daarna weer worden geleegd. De minerale olie wordt zo heen en weer bewogen tussen de trechter en de spuit. Het is belangrijk de spuit nooit helemaal leeg te laten lopen om geen lucht in het systeem te brengen. Tijdens dit proces kun je altijd aan de remhendel trekken en voorzichtig tegen de remleidingen tikken. Op die manier stijgen de luchtbellen in de trechter op. De laatste luchtzakken verdwijnen.
Vooral bij het ontluchten van de achterrem kunnen problemen ontstaan. Dit komt door verkeerd gelegde remleidingen. Als ze op een bijzonder bochtige manier zijn gelegd, bemoeilijkt dit het ontluchten. Om dit te verhelpen leg je de remleidingen zo recht mogelijk. Door de remklauw los te schroeven en te laten hangen, kan het intredepunt van de minerale olie bijzonder ver naar beneden worden verplaatst. Hopelijk kan de lucht dan gemakkelijker door de trechter naar buiten stijgen. Zodra er geen luchtbellen meer opstijgen in de trechter, kan de ontluchtingsschroef op de remklauw gesloten worden. De ontluchtingsschroef moet worden gesloten met een koppel van 4-6Nm. Hiervoor is een kleine momentsleutel nodig. Nadat de spuit is verwijderd, kan het rubberen deksel weer op de ontluchtingsnippel worden gezet. De remklauw wordt schoongemaakt met een schone lap. Na een paar keer trekken aan de remhendel zit het drukpunt normaal gesproken weer ideaal. De trechter wordt afgesloten met de trechterplug en vervolgens losgeschroefd.
De minerale olie moet tot aan de inschroefopening zitten. De ontluchtingsschroef inclusief afdichting wordt weer in de remhendel geschroefd. Hij mag niet te strak worden ingedraaid. Oude minerale olie uit de trechter en de spuit moet op de juiste manier worden weggegooid. Alle plekken op de motor die met minerale olie in aanraking zijn gekomen, moeten worden schoongemaakt met spiritus. Als het drukpunt weer verder naar voren is gekomen, kan het ontluchtingsblok worden verwijderd en kunnen de remblokken worden geplaatst. Als het wiel weer gemonteerd is en de remhendel correct is uitgelijnd, is de MTB of racefiets weer klaar om te rijden. Na een geslaagde ontluchting kan de fiets worden getest. Daarbij moet je erop letten dat de rem in het beste geval veel eerder aangrijpt. Het drukpunt schuift weer naar voren. Als je nog gewend bent aan de oude rem, kan het zijn dat je te hard remt. Als er na het ontluchten geen of nauwelijks verandering in het drukpunt optreedt, kan dat aan de afdichtingen liggen. Ouderdom en slijtage veroorzaken problemen. De afdichtingen moeten in een gespecialiseerde werkplaats worden vervangen om ze weer ondoordringbaar te maken voor lucht.
Als je je niet op je gemak voelt bij het ontluchtingsproces, kun je natuurlijk naar een fietsenmaker gaan. Er zijn immers een paar punten waar je op moet letten voor een schoon resultaat. Alleen door een paar keer te ontluchten ontwikkel je een routine en besef je wat echt belangrijk is. Toch kan ontluchten ook thuis en zonder voorkennis. Het beste is om het gewoon uit te proberen. Als je vragen hebt over het remsysteem, kun je terecht bij het buycycle-team met hulp en advies aan de kant. Tot die tijd wensen we je: Happy fixing, happy braking, happy cycling!